Zalesione wzniesienie w południowo-wschodniej części Wzgórz Lewińskich o stromych zboczach, górujące od północnego-zachodu nad pobliską Przełęczą Polskie Wrota (660 m n.p.m.). Przez przełęcz przebiega dziś szosa z Kudowy-Zdroju, a kiedyś prowadził stary trakt z Czech na Śląsk, którego dzieje sięgają prehistorycznych czasów szlaku bursztynowego. Nic zatem dziwnego, że na szczycie Gomoli powstała w X czy XI wieku drewniana strażnica, a potem – w 2 połowie XIII stulecia murowana warownia składająca się z cylindrycznego stołpu, oraz podłużnego muru obwodowego okalającego niewielki wierzchołek. Zamek stanowił siedzibę dóbr dusznickich von Panowiców, szybko jednak stał się znany jako postrach ciągnących drogą poniżej kupców.
Widok na Gomołę z Zielonego
W roku 1428 Homole zajęli husyci, czyniąc z niego punkt wypadowy. Przywódcą miejscowych oddziałów Taboru był Piotr zwany Polakiem, przypuszczalnie od polskiego pochodzenia. W roku 1433 Homole zdobyły wojska mieszczan śląskich, niszcząc częściowo warownię. Lata 40-te XV stulecia to okres rządów czeskiego możnowładcy i rozbójnika Hynka Kruszyny z Lichtenburka, pana na Kłodzku i Ząbkowicach. Jego ojcem był szambelan królewski i rządca Jawora – Jan. W roku 1420 Hinko opowiedział się przeciwko Zygmuntowi Luksemburczykowi i szybko został jednym z husyckich dowódców polowych. W roku 1428 zmienił front i przeszedł na stronę cesarską, co nie zostało mu zapomniane.
W roku 1437 Hynek Kruszyna uczestniczył w koronacji żony Zygmunta Barbary na królową Czech, a w roku 1438 niósł miecz przy koronacji syna Zygmunta – Albrechta II. W roku 1440 wykupił zastawione ziemie kłodzką, ząbkowicką i ziębicką. Wdał się również w spór z Zygmuntem z Reichenau o schedę po księciu oświęcimskim Janie, wstępując w związek małżeński z księżną wdową Anną. Zygmunt postawił na związek z jej córką również Anną – dopuszczając się raptu. Hynek obiecał nowej ślubnej, że uzyska jej uwolnienie za pośrednictwem biskupa wrocławskiego Konrada z Oleśnicy i aby skłonić biskupa do podjęcia należytych starań zaczął pustoszyć jego dobra w Nysie. Annę Hynek ostatecznie uwolnił sam na początku następnego roku. Konflikt dawnego, choć obecnie umiarkowanego, husyty Hynka, z biskupem nie ustał jednak i skoncentrował się na księstwie ziębickim, do którego prawa rościł sobie Hynek. Nie chcieli go jednak w Ziębicach zarówno tamtejsi mieszczanie, jak i większość śląskich wielmożów.
Na szczycie Gomoły
Nie wpuszczony do miasta Hynek latem 1442 roku najechał pobliski klasztor henrykowski. Próbował również zbrojnie zająć księstwo, został jednak odparty, a na wiosnę Roku Pańskiego 1443 mieszkańcy Ziębic poprosili na miejscowy stolec książęcy skoligaconego po kądzieli z ziębickimi Piastami księcia Wilhelma z Opawy, prywatnie męża Hynkowej pasierbicy. Latem tego roku wojska Wilhelma, biskupa Konrada i ich śląskich sprzymierzeńców oblegli należący do Hynka zamek w Chałupkach i zdobyli go. Podobny los czekał Karpień koło Lądka. W roku 1444 konflikt wygasł – wtedy właśnie Hynek objął władanie na Homolach, do których prawa przysługiwały mu od roku 1440. Zamek dzierżył wcześniej raubritter Jan Kolda z Żampachu. Hynek pozostawił załogę złożoną z rabusi, którzy wymuszali myto na wędrowcach poruszających się traktem przez Polskie Wrota.
Ruiny zamku Homole
Kruszyna dzierżył Homole do śmierci w roku 1454, kiedy to zamek przejął późniejszy król czeski Jerzy z Podiebradów. W roku 1477 jego syn Henryk Starszy przekazał homolskie włości Hildebrandowi Kauffungowi, znosząc ich samodzielność. Kauffung Zygmunt (ten od domu Kauffunga w Ząbkowicach) zamkiem władał na początku XVI stulecia i wsławił się rozbojami jeszcze bardziej niż Kruszyna. Trwały one do pojmania rabusia i stracenia go w roku 1534 na szafocie w Wiedniu.
Zamek Homole i Duszniki na XIX-wiecznej litografii
W roku 1559 zamek opuszczono, przenosząc się do dworu w Dusznikach. Służył on odtąd jako budulec dla miejscowej ludności i szybko popadał w ruinę. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki stołpu i niewielkie fragmenty obwodowych murów. Ok. 100 metrów od szczytu Gomoły i ruin zamku prowadzi szlak niebieski z Zielonego do Lewina Kłodzkiego, poniżej biegnie szlak czerwony z Dusznik przez Grodczyn do Kudowy-Zdroju.
Resztki muru obwodowego
PROPOZYCJE WYCIECZEK
Bylem tam dzisiaj i znalazlem podeszwe na ktorej byla data 1422.Ciekaw jestem czy mozna tam znalezc jakies ciekawe pozostalosci typu monety,bron białą?